صاحبخانه درب را که می‌گشاید، کودکان همصدا با همدیگر و شادمانه شروع به خواندن می‌کنند ” گرگیعان وگرگیعان، الله یخلی الرضعان”. صاحبخانه شیرینی‌ها و هدایایی که از قبل آماده کرده بود، را میان کودکان تقسیم می‌کند و آنها خندان و شادان درب خانه بعدی را می‌کوبند؛ تق تق تق.

این روایت خلاصه‌ای است از آنچه در شب پانزدهم رمضان هر سال در مناطق عرب‌نشین رخ می‌دهد. اگرچه این اتفاق در نگاه اول می‌تواند یک جشن کودکانه باشد ولی نگاه عمیق‌تر به آن، نشان می‌دهد که کودکان در این شب تلنگری به جامعه و جهان پیرامون می‌زنند و به آنان یادآوری می‌کنند که در دنیا به اندازه دیگران سهم و جایگاه دارند و باید این جایگاه توجه کرد. تغذیه سالم و مکفی، سلامتی و بهداشت روحی و جسمی، بازی، شادی، آموزش و فراگیری، حق جستجو، تحقیق و بیان آزادانه دیدگاه‌ها و نظرات، حمایت‌های عاطفی و روانی از طریق برخورد انسانی به دور از خشونت خانواده و جامعه، داشتن سرپناه و حمایت‌های اجتماعی دیگر، طبق کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل متحد، حقوق مسلم کودکان به شمار می‌آیند و می‌توان گرگیعان را فرصت مناسبی برای یادآوری مجدد آنها دانست. جغرافیای وسیع و دامنه نفوذ این مراسم سنتی که به دورافتاده‌ترین روستاها نیز می‌رسد و همچنین سطح مشارکت افراد مختلف جامعه، از پیر، جوان و کودک تا زن و مرد از همه سطوح اجتماعی مختلف، بستر آموزشی مناسبی است تا کودکان، این آینده‌سازان فردای جامعه، علاوه بر اعتماد به‌نفسی که در نتیجه این مراسم کسب می‌کنند، مهربانی، مهمان‌نوازی، همیاری و سخاوت را از بزرگترها بیاموزند. آنان خواهند آموخت که اگر چه امروز جامعه و افراد آن در مقابل آنان وظایف و مسئولیت‌های دارند، لیک آنان نیز در آینده همین مسئولیت را در برابر کودکان جامعه بر عهده گیرند. در نگاهی دقیق به گرگیعان، می‌توان دریافت، این کودکان در قالب دریافت هدایای کوچک و شیرینی، حقوق اولیه، مصرح و مسلم خود را مطالبه می‌کنند. آنها به خانواده، اقوام، همسایگان، تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران جامعه یادآوری می‌کنند که به عنوان بخش قابل توجهی از جامعه، مطالباتی دارند، که باید مورد توجه قرار گیرد. گرگیعان علاوه بر همه مفاهیم مذهبی، اجتماعی و فرهنگی، مفهوم دیگری نیز در خود دارد و آن نقش این آئین سنتی در آموزش کودکان برای اداره جامعه است. در مراسم سنتی گرگیعان خود کودکان همه امور هماهنگی و اجرای این آئین را بر عهده می‌گیرند و معمولا از چند روز قبل با همدیگر شعرها و آهنگ‌های خاص این مراسم را که سینه به سینه به آنها رسیده است، را تمرین کرده و نقشه مسیرهای مراسم و نقاط توقف و جشن را طراحی هماهنگ می‌کنند؛ به نوعی می‌توان گفت اولین تجربه مدیریتی کودکان است. به نظر می‌رسد نهادهای متولی امور فرهنگی و آموزش و پرورش باید با مطالعه، برنامه‌ریزی، مشارکت و حمایت از هر چه بهتر برگزار شدن این مراسم، از این فرصت بی‌نظیر برای جلب توجه جامعه به مسائل و موضوعات کودکان، به عنوان بخشی از مسئولیت‌های سازمانی خود، بهره برده و همچنین با مشارکت دادن کودکان در برگزاری این مراسم در سطح ملی، کودکان را برای پذیرفتن مسئولیت‌های مهم‌تر و بزرگتر در آینده آماده کنند. پاسی از نیمه شب نیمه رمضان گذشته و کودکان که حالا کیسه‌های کوچک‌شان پر از شیرینی شده است به خواب خوش رفته‌اند به این امید که حداقل تا سال آینده صدای تق‌تق‌تق آنها مانع از به خواب رفتن وجدان بیدار جامعه شود.

#

اشتراک این خبر در :