دیوار کوتاهی به اسم محیط زیست/ ناتوانی در مقابله با تخریب کنندگان
این روزها خوزستان شاهد آلودگی‌ها و فجایع زیست‌محیطی فراوانی از جمله ریزگردها، خشک شدن تالاب‌ها و کمبود منابع آبی است ولی هیچ‌گاه برخورد قاطعی با افراد و دستگاه‌های ایجادکننده چنین وضع اسفباری صورت نگرفته است و یا اینکه برخوردها چندان مقتدرانه نبوده که راه را برای تکرار این فجایع ببندد. در این میان سازمان محیط‌زیست تا چه اندازه در برخورد با معضلات زیست‌محیطی از خود قاطعیت نشان داده است و برای مثال مسببان را به دادگاه معرفی کرده یا برخی پروژه‌های مخرب را تعطیل کرده است؟
متأسفانه سازمان حفاظت محیط‌زیست چه در خوزستان و چه در استان‌های دیگر به‌عنوان سازمان غیر قدرتمند در حل چالش‌های زیست‌محیطی ظاهر شده است که در اتفاق افتادن بعضی از چالش‌های زیست‌محیطی نیز دخیل بوده است که می‌توان به سدسازی در خوزستان و سد گتوند اشاره کرد.
این سازمان تنها به رسانه‌ای کردن برخی مشکلات بسنده کرده و اگر برخوردی بوده اغلب در رسانه‌ها و مصاحبه‌ها بوده تا اینکه خاطیان را به پیشگاه قانون کشانده و با آنها برخورد قاطع بکند.
با نابودکنندگان برخورد قانونی نمی‌شود
سید حسین فاضلی مدیر کنفرانس ملی رودخانه کارون در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: در عمل، اکثر مواقع بدون معرفی یا برخورد قانونی با مقصر اصلی نابودکننده محیط‌زیست، شاهد نابودی محیط‌زیست بیشتر هستیم.
وی تصریح کرد: این سؤالات پیش می‌آیند که چرا گاهی از نابودی محیط‌زیست چشم‌پوشی می‌شود و از آن به‌عنوان یک پروژه ملی یاد و تبلیغ می‌شود؟ چرا گاهی مخالفت یا انتقاد از نابودی محیط‌زیست به‌عنوان مخالفت با منافع ملی یاد می‌شود؟
مدیر کنفرانس ملی رودخانه کارون بیان کرد: به‌عنوان نمونه بارز، شاهد تهیه سند ملی برای رودخانه‌ها و دیگر منابع طبیعی نیستیم. حال این سؤال پیش می‌آید با تشکیل سند ملی برای محیط‌زیست، چه کسانی به‌عنوان قانون‌شکنان و سودجویان در برابر حفاظت از محیط‌زیست مخالفت می‌کنند؟
فاضلی ادامه داد: بررسی عملکرد سازمان حفاظت محیط‌زیست در جلوگیری و حل چالش‌های زیست‌محیطی استان خوزستان نشان‌دهنده عملکردی غیرقابل قبول از نظر قانون‌گذاران بوده است. اگرچه مانور دادن ریاست سازمان محیط‌زیست بر «بسته حمایتی ریزگردها» و تحقق نیافتن آن، نمونه‌ای بارز از شعار بدون عمل سازمان حفاظت محیط‌زیست است.
وی عنوان کرد: عدم اعتماد به عملکرد، تحقق وعده، خروجی‌های عملی و دیگر موارد مرتبط با سازمان حفاظت محیط‌زیست، نتیجه شعار بدون عمل این سازمان در موارد مهم و تأثیرگذار بوده است. به همین دلیل نظارت قانون‌گذاران که اهمیت ویژه‌ای دارد بیان‌کننده عملکرد سازمان حفاظت محیط‌زیست به‌عنوان سازمانی با عملکرد غیرقابل قبول است.
این فعالان زیست‌محیطی تصریح کرد: نابودی محیط‌زیست، ارمغان فعالیت بسیاری از سازمان‌ها، شرکت‌ها و وزارتخانه‌ها از جمله وزارت نیرو است ولی متأسفانه اعلام رسمی فهرست نابودکنندگان محیط‌زیست و نوع و مقدار نابودی آنها از ابهامات موجود در حفاظت از محیط‌زیست است.
عملکرد سازمان محیط‌زیست کمتر نابودکنندگان نیست
فاضلی اضافه کرد: رعایت استراتژی‌های مختلف در مدیریت و نگهداری پایدار محیط‌زیست مورد غفلت وزارتخانه‌ها و سازمان‌های بهره‌بردار از طبیعت قرار گرفته‌شده که ارمغانی به نام نابودی محیط‌زیست را به دنبال داشته است. اگرچه فراتر از غفلت وزارتخانه‌ها و سازمان‌های نابودکننده محیط‌زیست، عملکرد سازمان حفاظت محیط‌زیست کمتر از وزارتخانه‌ها و سازمان‌های نابودکننده محیط‌زیست نیست.
مدیر کنفرانس ملی رودخانه کارون یادآور شد: تجارب گذشته نشان داده که سازمان حفاظت محیط‌زیست زمینه نابودی محیط‌زیست را فراهم کرده و این نابودی به شیوه‌های مختلف در حال عملی شدن است. نوع اول نابودی محیط‌زیست از طریق سازمان حفاظت محیط‌زیست به دلیل مجوزها یا شاید بی‌خبری از پروژه‌هایی است که محیط‌زیست را نابود کرده‌اند و نمونه بارز آن را می‌توان در سدسازی‌های خوزستان و به‌ویژه سد گتوند یافت.
فاضلی تأکید کرد: نوع دیگر نابودی محیط‌زیست از طریق سازمان حفاظت محیط‌زیست را می‌توان در عدم فرهنگ‌سازی حفاظت از محیط‌زیست یافت. در حقیقت نقش ضعیف و ناملموس سازمان حفاظت محیط‌زیست در فرهنگ‌سازی شهروندی و جوامع محلی در حفاظت از رودخانه کارون به‌عنوان نمادی از محیط‌زیست از نمونه‌های غیرقابل انکار است.
وی افزود: اگرچه مطالعات موردی در استان خوزستان نشان داده که سازمان حفاظت محیط‌زیست در ذهن جوامع محلی و شهروندان (به غیر از تشکل‌های مردمی) هیچ نقش و جایگاهی ندارد و این یعنی سازمان حفاظت محیط‌زیست در حد نماد یک سازمان دولتی عمل کرده است. این نقش عملی ضعیف و غیرملموس سازمان حفاظت محیط‌زیست می‌تواند علت‌های مختلف داشته باشد که مهم‌ترین علت را می‌توان در عدم دارا بودن اعتبارات کافی یافت.
مدیر کنفرانس ملی رودخانه کارون تصریح کرد: نگاه به آمارهای تلخ نابودی‌های محیط‌زیست گویای ضعف‌های اجرایی و نداشتن برنامه‌ریزی مستمرهمراه با آینده‌نگری درباره محیط‌زیست است. متأسفانه اخبار معضلات زیست‌محیطی به بهانه‌های گوناگون کارنامه قابل قبولی از مدیریت و اجرا را نشان نمی‌دهد.
وی تصریح کرد: به‌عنوان نمونه عدم داشتن قدرت کافی سازمان محیط‌زیست نمونه قابل‌لمسی از عدم پیگیری بعضی از پرونده‌ها است. به هر حال این سؤال پیش می‌آید که چرا مسئولان مرتبط با محیط‌زیست از دولت‌های گذشته تا امروز نسبت به درخواست و حساسیت‌های مقام معظم رهبری درباره حفاظت محیط‌زیست به‌طور قابل قبولی عمل نکردند؟
کوتاه‌ترین دیوار به نام محیط زیست
فاضلی ادامه داد: بی توجهی به محیط‌ز یست یا سازمان حفاظت محیط‌زیست دو مقوله جدای از هم هستند که هر دو حاکم و به نقطه نابودی محیط‌زیست منجر می‌شوند که متأسفانه در عمل حاکم بودن هر دو مقوله نتیجه بی‌توجهی یا ضعف در توجه به ارزش محیط‌زیست در فرآیندهای قانون‌گذاری یا اجرایی و یا هر دو است.
وی تأکید کرد: نکته قابل‌توجه این است که متأسفانه ارزش نهادن و توجه همه‌جانبه علمی و رسانه‌ای به سازمان حفاظت محیط‌زیست یا حتی خود محیط‌زیست، در زمان ایجاد فاجعه زیست‌محیطی و نه قبل از اتفاق فاجعه زیست‌محیطی است. این‌گونه دیر توجه کردن نشان‌دهنده وجود نمادین سازمان دولتی حفاظت محیط‌زیست یا کوتاه‌ترین دیوار به نام سازمان محیط‌زیست است.
مدیر کنفرانس ملی رودخانه کارون تصریح کرد: همیشه یادمان باشد که تأکید عملی ما باید بر حفظ محیط‌زیست باشد یعنی اینکه مسئولیت انسان در قبال طبیعت و حفظ تعادل میان انسان و طبیعت از بین نرود، زیرا که عامل اصلی بروز مشکلات زیست‌محیطی بر هم خوردن این تعادل شده و صرفا گرامی داشتن هفته محیط‌زیست این تعادل را به چرخه بر‌نمی‌گرداند. اگرچه هفته محیط‌زیست می‌تواند نگرشی به آنچه که برای حفاظت از محیط‌زیست نکرده‌ایم و کرده‌ایم باشد.
محیط‌زیست خوزستان بیشتر از این تحمل آلودگی‌ها را ندارد
نماینده مردم شوش در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر بیان کرد: اهمیت محیط‌زیست برای استانی مانند خوزستان بسیار مضاعف است. هم مسائلی مثل نفت و ریزگردها هم سایر آلودگی‌های زیست‌محیطی، این عزم را می‌طلبد تا محیط‌زیست به این استان نگاه ویژه‌تری داشته باشند.
سید راضی نوری اضافه کرد: محیط‌زیست خوزستان بیشتر از این دیگر نمی‌تواند تحمل آلودگی‌های زیست‌محیطی را داشته باشد. متأسفانه ریزگردها مردم استان را بیمار کرده، تأسیسات برقی را نابود کرده و تنفس گیاهان هم نابودشده است. این ریزگردها مضرات بسیار فراوانی در بخش‌های مختلف برای مردم خوزستان داشته است.
وی یادآور شد: مسئله برداشت نفت از تالاب هورالعظیم باعث خشک شدن این تالاب شده و در نهایت کانون‌های ریزگرد افزایش پیدا کرد. در صورتی که تالاب‌ها این ظرفیت را دارند که مسیر گرد و غبار را تغییر داده و از شدت آن بکاهند.
نوری عنوان کرد: انتظار داریم تا محیط‌زیستی را داشته باشیم که اکوسیستم آبی، خاکی و هوایی آن تغییر نکند تا انسان‌ها محیط خوبی را برای زندگی داشته باشند چون چنین محیطی برای زندگی از حقوق طبیعی آنها محسوب می‌شود.
افزایش روزافزون شوری آب در خوزستان
نماینده مردم شوش در مجلس اضافه کرد: متأسفانه روز به‌روز شاهد افزایش شوری آب در خوزستان هستیم و دلیل آن‌هم ساخت سدهای فراوان به‌ویژه برخی از آنها که بدون مجوز ساخته شده‌اند، است. سوزاندن برخی از جنگل‌هایی که تحت حفاظت محیط‌زیست هستند یکی دیگر از معضلات محیط‌زیست در خوزستان است.
وی تأکید کرد: تالاب‌ها محل زیست پرندگان، ماهیان و جانوران بسیاری بوده و در زندگی انسان‌ها نیز بسیار مؤثر هستند. بنابراین چنین اهمیت‌ها و ارزش‌هایی می‌طلبد تا از این میراث الهی به نحو مطلوب‌تری حفاظت شود.
نوری ادامه داد: دولت و مجلس اعتبارات مالی لازم را به محیط‌زیست اختصاص داده‌اند بنابراین انتظار داریم تا با منابع طبیعی وارد مذاکرات و همکاری‌های بیشتری شده و نهال کاری‌های بیشتری را در خوزستان انجام دهند. همچنین افزایش حق آبه تالاب‌ها از دیگر مطالبات جدی این استان است.
گزارش: کوثر کریمی
دیدگاهتان را بنویسید