حكايت نابيناى منطقه آزاد – مريم فرطوسى
خودش از جامعه نابینایان و کمبینایان است. سالهای ابتدایی تحصیل را در خرمشهر گذرانده و به دلیل نبود امکانات، برای ادامه تحصیل به تهران رفته است.از سال ۸۱ در رشتههای ورزشی متنوعی از جمله گلبال، دوومیدانی، دوچرخهسواری، کاراته و فوتبال، در سطوح مختلف کشوری و بینالمللی حضور پیدا کرده و مقامهای مختلفی به دست آورده است، در مسابقات فوتبال پنجنفره، نایب قهرمان آسیا و قهرمان جهان شده و توانسته سهمیه حضور در پارالمپیک لندن را کسب کند.
- «حمید شلهاویفردزاده»، کمبینایی است که توانسته کمربند دان۲ سبک شوتوکان کاراته را نیز بگیرد.
او بعد از این همه سال به خرمشهر برگشته و موسسهای برای حمایت از نابینایان و کمبینایان تاسیس کرده است؛ موسسه ای که نامش هست: «خانه سپید نابینایان».
به مناسبت روز جهانی نابینایان یا عصای سفید (۲۴ مهر)، با موسس این خانه گپ و گفتی انجام داده ایم تا از فعالیتهای خانه سپید و نیز مشکلاتی که نابینایان و کم بینایان منطقه آزاد اروند با آنها مواجه هستند، باخبر شویم.
- چه شد که خانه سپید نابینایان را تاسیس کردید؟
در سفرهایی که به شهرها و کشورهای مختلف داشتم، متوجه تفاوت سطح امکانات خوزستان و دیگر نقاط دنیا شدم و در بازگشت از سفر لندن تصمیم گرفتم برای تغییر این شرایط و خدمت به شهرم کاری بکنم. در اولین گام به مدرسه استثنایی «سروش» که خودم در آنجا تحصیل کرده بودم، رفتم و دیدم که اوضاع و امکانات مدرسه در مقایسه با دوران دانش آموزی من نه تنها بهتر نشده، که بدتر هم شده است. در سال ۹۱ به یکی از مسئولان خرمشهر مراجعه کردم و او گفت: در این شهر تنها شما نابینا هستید و ما شخص دیگری را نمیشناسیم که این وضعیت را داشته باشد. بعد از چند هفته جستجو، لیستی از ۲۵۰ نفر نابینا و کمبینای خرمشهر تهیه کردم و باز پیش آن مسئول رفتم. همان سال بود که موسسه خانه سپید را برای کمک به این افراد تاسیس کردم.
- در موسسه خانه سپید چه فعالیتهایی صورت میگیرد؟
تا پیش از تاسیس این موسسه، هیچ فعالیت ورزشی برای نابینایان و کمبینایان شهر وجود نداشت، ولی حالا تیمهای شطرنج آقایان و بانوان، گلبال، شودان (نوعی بازی خاص نابینایان) در شهر فعال شده و نابینایان ما توانسته اند در مسابقات استانی، کشوری و بینالمللی از جمله اسلوونی و ابوظبی بدرخشند.
خرمشهر برای اولین بار میزبان مسابقات کشوری شطرنج نابینایان شد و با حضور نابینایان سراسر کشور، مردم و مسئولان با شرایط نابینایان خوزستان آشنا شدند. در زمینه ورزش الان ۴۰ ورزشکار از افراد موسسه در قالب تیمهای مختلف به طور حرفه ای در خرمشهر فعالیت میکنند.
در زمینه امور فرهنگی هم گروههای تواشیح، سرود و تئاتر خانه سپید در اکثر برنامهها و مراسم خرمشهر حضور پیدا میکنند. در بحث آموزش هم حدود ۱۰ دوره آموزشی در زمینههای آموزش خط بریل، آشپزی، صنایع دستی، زبان انگلیسی و آموزش گویای کامپیوتر در حال برگزاری است.
کلاسهای مهارتهای زندگی، نقاشی، داستاننویسی و شعر از دیگر برنامههای این موسسه برای کمک به نابینایان است. نکته قابل توجه این است که همه این کلاسها رایگان برگزار میشوند.
- این فعالیتها چقدر توانسته به نابینایان کمک کند تا به خودباوری برسند؟
نبود این امکانات در گذشته باعث شده بود که نابینایان و کمبینایان شهر ناامید بشوند و حضورشان در سطح جامعه کمرنگ شود، ولی الان آنها به این باور رسیدهاند که توان زندگی و حتی رقابت دارند.
- نابینایان در خوزستان از چه مشکلاتی رنج میبرند؟
براساس آمار موجود، ۳ تا ۴ هزار نابینا در خوزستان زندگی میکنند و از این تعداد ۶۰۰ تا ۷۰۰ نفر ساکن خرمشهر، آبادان و اروندکنار هستند. برای ملموستر شدن اوضاع من به مشکلاتی که ۷۰۰ نفر با آنها درگیرند، اشاره میکنم و از مشکلات سطح استان میگذرم.
نابینایان در منطقه ما امکان تحصیل در مقاطع بالاتر از ابتدایی را ندارند و در صورتی که بخواهند ادامه تحصیل بدهند یا باید به اهواز بروند، یا باید در مدارس معمولی درس بخوانند. نابینایان تهران امکان تحصیل شبانهروزی در مدرسه شهید محبی و نابینایان اصفهان امکان تحصیل شبانهروزی در مدرسه ابابصیر را دارند، ولی در خوزستان حتی یک مدرسه شبانهروزی برای نابینایان وجود ندارد. به دلیل مشکلات متعدد از جمله موضوع رفت و آمد و مباحث فرهنگی، اغلب نابینایان حتی امکان رفتن به اهواز را هم ندارند. چه برسد به اصفهان و تهران.
- دراین شرایط نابینایان و کمبینایان با چه مشکلاتی برای تحصیل مواجه میشوند؟
اگر نابینایان ما بخواهند ادامه تحصیل بدهند، باید در مدارس عادی و در کنار افراد عادی درس بخوانند. جدا از مشکلات فرهنگی مانند تحقیر و تمسخر از سوی دیگران، معلمان مدارس عادی توان آموزش به نابینایان را ندارند و برای این کار آموزش ندیدهاند. مدارس استثنایی ماهی یک یا دو بار فردی را که اصطلاحا «رابط» نامیده میشود و وظیفه خواندن سوالات و نوشتن پاسخها در امتحانات برای نابینا را بر عهده دارد، به مدارس اعزام میکنند، ولی کاری از دست این افراد هم برنمیآید. تعداد اندکی از آقایان در اهواز و دیگر شهرستانها به تحصیل میپردازند، ولی خانمها اصلا این امکان را ندارند. بنابراین ترک تحصیل در خانمهای نابینا بیشتر است. ما پیشنهاد میکنیم در شهرستانهای خوزستان امکانات کافی فراهم شود تا نابینایان امکان تحصیل در مقاطع بالاتر را هم داشته باشند.
- نابینایان منطقه شما چه دغدغههای دیگری دارند؟
موضوع اشتغال دغدغه اصلی ما و آنهاست. نابینایان با تلاش فراوان و با سختیهای موجود به دانشگاه میروند و فارغ التحصیل میشوند و با مدارک لیسانس و فوق لیسانس به مراکز دولتی و شرکتهای خصوصی مراجعه میکنند ولی تنها جوابی که میشوند، «نه» است. در مناسبتهای مختلف مسئولان میگویند نابینایان «نور چشم» آنها هستند ولی متاسفانه در عمل هیچ کاری برای آنها نمیکنند. تنها سوال ما این است که تکلیف سهمیه ۳ درصد معلولان چه شد؟ الان در خرمشهر، آبادان و اروندکنار حتی یک نابینا که در سازمانی دولتی استخدام شده باشد، نداریم.
بیش از ۲۰ نفر نابینا در منطقه وجود دارد که با مدارک کارشناسی و کارشناسی ارشد رشتههای روانشناسی کودکان استثنایی، علوم اجتماعی، حقوق و حسابداری، جویای کار هستند ولی سازمان منطقه آزاد، گمرک، اداره آب و برق و حتی بهزیستی که خودش متصدی امور نابینایان است، آنها را استخدام نمیکنند.
- آیا دولت و نهادهای مربوط از موسسه خانه سپید حمایتی میکنند؟
مدرسه استثنایی در خرمشهر در دورترین نقطه شهر قرار دارد؛ نقطهای که رفت و آمد به آنجا برای افراد عادی هم سخت است. چه برسد به افراد معلول. به نظرم همین یک موضوع برای نشان دادن اینکه حمایتی صورت نمیگیرد، کفایت میکند.
افراد معلول و نابینا و مراکز آنها باید در مرکز شهر و جلوی دید مردم باشند تا مردم آنها را بشناسند و با آنها ارتباط بگیرند، ولی قرار گرفتن مدرسه معلولان در دورافتادهترین نقطه شهر عملا آنها را از جامعه جدا کرده و هزینههای زندگی آنها را افزایش داده است. الان یک فرد عادی به راحتی و با یک بار سوار تاکسی شدن به مرکز شهر میرود، ولی یک معلول که مثلا از روستا میآید، باید هزینه مضاعفی بپردازد تا به مرکز آموزشی برسد.
البته با توجه به حجم کاری که موسسه خانه سپید انجام میدهد، باید گفت انجام هیچ حرکت بزرگی بدون پشتوانه مالی و حمایت کافی ممکن نیست و ما هم در فعالیتهای موسسه از حمایتهای سازمان منطقه آزاد برخوردار بودهایم.
- وضعیت ازدواج نابینا و کم بینایان چگونه است؟
بخشی از نابینایان و کم بینایان مشکل ژنتیکی ندارند و میتوان آنها را شناسایی کرد و بعد انجام آزمایش ژنتیکی، شرط گذاشت اگر مشکلی در آزمایش وجود نداشته باشد، این ازدواج صورت گیرد.
با توجه به اینکه باید تلاش کرد تعداد نابینان افزایش پیدا نکند، نباید به آزمایشهای عمومی اکتفا کرد. البته موارد ازدواج بین نابینا و کمبینا در کشور کم نیست و آنها توانستهاند با آزمایشهای دقیق مانع از بروز مشکل شوند. در مقابل ازدواج بینا و نابینا هم وجود دارد و خود من با یک فرد بینا ازدواج کردهام و فرزندم هیچ مشکلی در زمینه بینایی ندارد.
در کنار ازدواج، مشکلی به نام مسکن وجود دارد. نابینایان به بهزیستی مراجعه میکنند و بهزیستی میگوید مسکن به مجردها تعلق نمیگیرد. از سوی دیگر این افراد تا خانه نداشته باشند، کسی با آنها ازدواج نمیکند. نابیناهای متاهل فراوانی نیز هستند که مشکل مسکن آنها هنوز حل نشده است. ما خانوادههایی را سراغ داریم که ۴ عضو نابینا دارند، پدری بالای سرخانواده نیست و هنوز اجارهنشین هستند.
- نابینایان منطقه شما چه مشکل خاصی دارند که حلش فراتر از توان موسسه خانه سپید است؟
اگرچه امروز نابینایان و کمبینایان ما از لحاظ فرهنگی و ورزشی مشکلی ندارند، ولی مشکلات اقتصادی پابرجاست و در این زمینه ورود دولت ضروری و اجتنابناپذیر است. انتظار میرود که مسئولان و ارگانهای محلی در این زمینه ما را یاری کنند.
ببینید الان اکثر کارکنان کارخانه شامپو فیروز معلول هستند و این یعنی اگر دولت بخواهد، میتواند کمک کند. باید معلولان را وارد چرخه اقتصاد کرد تا خودشان بتوانند مثل هر فرد عادی زندگی تشکیل بدهند و از پس هزینههای زندگی برآیند. وگرنه با ۵۰ هزار تومانی که بهزیستی به آنها میپردازد که نمیشود زندگی کرد.
دیدگاهتان را بنویسید