حقوق فردی ناشناخته
مریم فرطوسي-کارشناس ارشد حقوق
همشهري خوزستان

پس از تولد هر انسان و ورود او به جهان هستی، حقوقی برای او ایجاد می شود. در ساختار پیچیده روابط بشری رعایت این حقوق ضامن بقای روابط و در نتیجه از هم پاشیده نشدن جوامع بشری است.

زنان به عنوان نیمی از این جوامع دارای حقوق مختص به خود هستند و این حقوق در سال‌های اخیر محل گفت و گوهای بسیاری بوده است. اصل ۲۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در این باره می‌گوید: «همه افراد ملت شامل زن و مرد در برابر قانون یكسان هستند و از همه حقوق انسانی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با رعایت موازین اسلام برخوردارند.» بسیاری از گروه‌ها و موسسه های مدنی و حتی دستگاه‌های دولتی در بسیاری از جوامع پیشرفته جهان برنامه‌هایی با عنوان «حقوق خودت را بشناس» اجرا می‌كنند كه هدف آنان آشنا كردن مردم با حقوق قانونی خود است.
نادیده گرفتن و زیرپا گذاشتن حقوق زنان از مشکلاتی است که این قشر در طول تاریخ با آن دست و پنجه نرم کرده‌اند.
دلایل متعددی برای این موضوع می‌توان برشمرد که ناآگاهی یا آگاهی کم زنان از حقوق اجتماعی- قانونی می‌تواند یکی از این دلایل باشد. اطلاع نداشتن مردم از حقوق مسلم خود می‌تواند به گسترش نادیده‌انگاری این حقوق دامن بزند. کسی كه از حقوق خود اطلاعی ندارد، تلاشی برای استیفای آن انجام نخواهد داد. بررسی‌ها نشان می‌دهد میزان این اطلاع از این موارد در زنان كمتر از مردان است و این خود می‌تواند دلیلی برای نقض حقوق زنان در دنیا باشد.
زنان بسیاری به مراکز قضایی مراجعه می کنند که به دلیل بی اطلاعی از حقوق قانونی خود نمی‌دانند چه باید بکنند. این ناآگاهی را می‌توان در مواردی چون شروط ضمن عقد تا قوانین حضانت، طلاق و دیگر حقوق زنان مشاهده کرد. در خوزستان اجرای برنامه‌های آموزش قوانین و حقوق زنان در حوزه ازدواج، طلاق و حضانت باید از سال‌های نوجوانی در مدارس و دیگر نهادهای مرتبط با آموزش آغاز شود. ناآشنایی با حقوق زوج‌ها به وی‍ژه حقوق زن از مهم‌ترین دلایل اختلاف خانوادگی در استان است.
آموزش نقش مهمی در ارتقای نقش‌آفرینی در زنان جامعه دارد و میزان آگاهی قانونی و اجتماعی زنان از وضع موجود در كاهش تبعیض و خشونت علیه آنان نقش دارد. انتظار می‌رود میان میزان تحصیلات و مقدار ناآگاهی، رابطه معكوسی وجود داشته باشد، اما در زمینه آگاهی از حقوق زنان وجود این رابطه معكوس را نمی‌توان اثبات كرد. عوامل فرهنگی مختلفی نیز در افزایش این ناآگاهی موثر هستند. شاید ضرب‌المثل معروف «با لباس سفید به خانه بخت رفتن و با لباس (کفن) سفید بیرون آمدن» که معنای تحمل شرایط تا روز مرگ را دارد، شاهد مناسبی بر عوامل فرهنگی موثر بر ناآگاهی زنان از حقوق خود باشد. مسئولان و فعالان در استان می‌توانند با گسترش فعالیت‌های زنان در جامعه و برگزاری دوره‌ها و همایش‌هایی در این زمینه گامی موثر برای افزایش این آگاهی‌ها بردارند.
در این میان نقش رسانه‌های دیداری، شنیداری و الكترونیكی را نباید نادیده گرفت. رسانه‌های خوزستان می‌توانند با تولید محتوای مناسب به رسالت مهم خود در زمینه افزایش آگاهی‌های عمومی و به ویژه مسائل زنان عمل كنند.