گزارشی درزمینه بیماری پوکی استخوان – زینب سلمان زاده
ک متخصص اورتوپد با تشریح روند تاثیرگذاری پوکی استخوان بر سلامت فرد گفت: بیشترین خطر شکستگی در بیماری پوکی استخوان؛ متوجه رانها، لگن، مهرهها و ساعد است.محمد فكور در گفتوگو با خبرنگار ایسنای خوزستان، اظهار كرد: استئوپروز شايعترين بيماري متابوليك استخواني و يك بيماري همهگير در جمعيت است. اين بيماري يك عامل خطرساز مهم است و موجب تحميل هزينههاي اضافي به جامعه ميشود.
اين متخصص اورتوپد افزود: پوكي استخوان با كاهش توده استخواني و به هم خودرن تشكيلات ساختماني بافت استخوان مشخص ميشود.وي ادامه داد: بيشترين خطر شكستگي در پوكي استخوان متوجه رانها، لگن،مهرهها و ساعد است. شكستگيهاي ران و نيز فقرات ميتواند با ايجاد درد، محدوديت فيزيكي و اجبار به تغييراتي در شيوه زندگي، مشكلات رواني عمدهاي برای فرد در پي داشته باشد.فكور عنوان كرد: فرايند تخريب استخواني و تشكيل استخوان جديد به جاي آن كه سلامت سيستم اسكلتي را حفظ كند، نوعي مكانيسم حفاظتي و پيشگيريكننده مداوم است كه در جريان آن استخوان قديمي، تخريب و به جاي آن استخوان جديد ساخته ميشود.
پوكي استخوان، بیماری بی سرو صدا
تغذيه نقش مهمي در بروز یا پیشگیری از پوكي استخوان دارد. در واقع افرادي كه كلسيم كافي در رژيم غذايي آنها وجود ندارد و يا ويتامين دي كافي دريافت نميكنند، در معرض ابتلا به این بیماری هستند.یک متخصص تغذیه در این زمینه به خبرنگار ایسنای خوزستان گفت: کلسیم و ویتامین دی مهمترین منابع مورد نیاز در پیشگیری از بیماری پوکی استخوان هستند.مجيد کاراندیش اظهار كرد: بيماري پوكي استخوان يكي از قاتلان خاموش محسوب ميشود زیرا علامت مشخصي ندارد و معمولا تا زمانی كه عارضه جدي مانند شكستگي استخوان رخ ندهد، ممكن است فرد بیمار اصلا اطلاعي از بيماري خود نداشته باشد.اين متخصص تغذيه با اشاره به علل پوكي استخوان عنوان كرد: مهمترين علل پوكي استخوان، كمبود جذب كلسيم و ويتامين دي است. اگر در سالهای كودكي و نوجواني كه مهمترين زمان استخوانسازي است؛ به دليل رژيم غذايي نامناسب، كلسيم و ويتامين دي كافي به بدن نرسد، ابتلا به پوكي استخوان را در پی خواهد شد.كارانديش افزود: مصرف زياد منابع غذایی حيواني مانند گوشت يا مصرف زياد قهوه و نوشيدنيهاي الکلی موجب افزايش دفع كلسيم از طريق ادرار و در نهايت پوكي استخوان ميشود.اين متخصص تغذيه با اشاره به تقسيمبندي مواد غدايي گفت: مواد غذايي به گروههاي مختلف نان و غلات، سبزيها، ميوهها، شير و لبنيات، گوشت و تخممرغ و گروه روغنها و چربيها تقسيم ميشود. بنا بر این تقسیمبندی بايد انرژي و مواد غذايي مورد نياز را به ميزان كافي، متعادل و متنوع از گروههاي مختلف به بدن رساند.
وي بيان كرد: با مصرف سبزيها ميتوان مقدار مورد نياز ويتامينها، املاح معدني و فيبرهاي گياهي را دريافت كرد. يكي از گروههاي مهم در جلوگيري از پوكي استخوان، گروه غذايي شير و لبنيات است که به دليل دارا بودن غنيترين منبع غذايي كلسيم نقش عمدهای در پیشگیری از پوکی استخوان دارد ولی متاسفانه به دلايل مختلف، مصرف این گروه غذایی در كشور ما كافي نيست، به ویژه در سالهایی كه فرايند استخوانسازي در حال انجام و استخوانها در حال شكلگيري است.
كارانديش افزود: يك فرد بزرگسال با وضعيت و وزن متعادل، روزانه به یک هزار ميليگرم كلسيم نياز دارد. قابل تذكر است كه در صورت كم شدن مصرف كلسيم، نميتوان ميزان كافي آن را از طريق ساير گروههاي غذايي دريافت كرد كه در اين صورت ممكن است فرد مجبور شود براي دريافت ميزان كافي كلسيم مقدار زيادي غذا بخورد و چاق شود كه چاقي، خود يك بيماري محسوب ميشود.
وي با اشاره به متنوع بودن گروه گوشتها اضافه كرد: گروه گوشتها شامل گوشت قرمز و گوشت سفيد مانند مرغ و ماهي، تخممرغ، پنير و حبوبات است؛ بدین ترتیب لازم نيست براي دريافت كافي پروتئين صرفا مقدار زيادی گوشت قرمز مصرف شود.
اين متخصص تغذيه با اشاره به اهمیت ويتامين دي در پیشگیری از پوكي استخوان بيان كرد: مهمترين راه جذب ويتامين دي، قرار گرفتن پوست در برابر نور خورشيد است. قرار داشتن پيشسازهاي ويتامين دي در پوست موجب ميشود اين ويتامين به طور فعال درآمده و فرايند جذب كلسيم را افزايش دهد اما متاسفانه در استان خوزستان به دليل گرماي بسيار زياد، معمولا افراد از مقابل نور خورشيد قرار گرفتن پرهيز ميكنند.
وي افزود: ويتامين دي در زرده تخممرغ و مواد غذايي حيواني مانند گوشتها وجود دارد ولی بیشتر از این که در مواد غذایی در نور خورشید وجود دارد.
كارانديش با اشاره به مكملهاي غذايي عنوان كرد: مكملهاي غذايي معمولا به صورت تك، وجود دارند. لازم است مصرف مکملها حتما با تجويز پزشك متخصص تغذيه باشد و در غير اين صورت ميتواند عوارضي را براي فرد به دنبال داشته باشد.
نقش ورزش در پيشگيري از پوكي استخوان
به گزارش خبرنگار ایسنای خوزستان؛ تحرك بدني و ورزش موجب استحكام استخوانها در هر سني ميشود و عدم تحرك و استراحت زياد نیز تحليل استخوانها و پوكي آن را در پی خواهد داشت.
در واقع استخوان، یک بافت زنده است. در بافت استخوانی سلولهایی وجود دارند که مداوم استخوان نو میسازند، در کنار آن سلولهایی هم هستند که استخوان را جذب میکنند. فعالیت همزمان این دو دسته سلول موجب میشود که بافت استخوان به طور مرتب نو شود . انجام ورزشهای بدنی مستمر موجب میشود که استخوانها همیشه در معرض نیروهای وارد از جاذبه زمین و عضلات متصل به آنها قرار گیرد. این نیروها سلولهای استخوان را به نحوی تحریک میکنند تا در مجموع استخوان بیشتری ساخته شده و تراکم بافت استخوانی بیشتر شود.
عضو هیات علمی دانشکده تربیت بدنی شهید چمران اهواز در این زمینه به خبرنگار ایسنا گفت: در صورت تمایل به داشتن استخوانهایی قوی، باید از آنها استفاده کرد.
دكتر مسعود نیکبخت اظهار كرد: فشارهاي وارد شده به استخوان ناشي از ورزشهاي ايزومتريك و پويا موجب افزايش ميزان جذب كلسيم در استخوانها و سختتر و مستحكمتر شدن آنها ميشود.
اين مدرس دانشگاه افزود: بهترين نوع ورزش براي تحريك رشد استخوان، فعاليتي است كه بر تمام استخوانهای بدن اثرگذار باشد. تمامي استخوانها به هر فشاري كه به آن وارد ميشود واكنش نشان ميدهند. در واقع هنگامي كه استخوان احساس فشار كند يا از يك فعاليت برانگيخته شود، تمايل بيشتري به محكمتر شدن پيدا ميكند و بدن را مجبور به ساختن استخوانهاي بيشتري ميكند.
وي با اشاره به ورزشهايي که در پيشگيري از پوكي استخوان موثرند، گفت: ورزشهايي كه در آنها عضلات بزرگ بدن درگير ميشوند مانند پيادهروي، دويدن، ژيمناستيك و نيز ورزشهاي تيمي و راکتی تاثير زيادي در پيشگيري از پوكي استخوان دارند در حالي كه ورزشهايي مانند شنا، دوچرخهسواري و قايقراني كه در آنها نيروي وزني زيادي به استخوانها وارد نميشود، تاثير زيادي در افزايش تراكم استخوانها نخواهد داشت.
نيكبخت ادامه داد: ورزشهاي ايستاده موجب ميشوند تا نيروي وزن بدن، استخوانهاي ستون مهره، لگن و اندامهای تحتاني تحت تاثير قرار گیرند. استخوان در قسمتهايي كه به آن نيروي بيشتري وارد ميشود قويتر خواهد شد و اگر نيرو يا كششي به آن وارد نشود به تدريج تراكم خود را از دست ميدهد، به همين علت كساني كه به علت بيماري مزمن، مدت زيادي در بستر استراحت ميكنند و يا كساني كه در فضا مدت زيادي در حالت بيوزني قرار ميگيرند، دچار بيماري پوكي استخوان ميشوند.
وي با اشاره به افرادی که بيشتر در معرض پوكي استخوان قرار دارند، عنوان کرد: توقف ترشح هورمونهاي زنانه يا استروژن كه نقش مهمي در استحكام استخوانها ايفا ميكند، موجب میشود عارضه پوكي استخوان شيوع زيادي در خانمها پس از يائسگي داشته باشد.
به گزارش خبرنگار ایسنای خوزستان؛ با داشتن يك برنامه غذايي درست شامل رژيم غذايي مناسب و ورزش كافي در سنين كودكي و نوجواني ميتوان از ابتلا به پوكي استخوان جلوگيري كرد. همانطور كه براي موارد مختلف در زندگي خود برنامهريزي ميكنيم، بايد براي سالم بودن در بزرگسالي و به ویژه در امان بودن از بیماری پوکی استخوان از سالهای كودكي و نوجواني كه استخوانها در حال شكلگيري هستند، برنامهريزي شود.
بهترین زمان برای تقویت استخوانهای بدن ۱۰ تا ۲۰ سالگی است. استخوانها در این سالها قویتر میشوند ولی در سالهای بعد از سی سالگی تراکم استخوانهای بدن شروع به کاهش میکند.
حفظ تراکم استخوان برای زنان اهمیت بیشتری نسبت به مردان دارد زیرا تراکم استخوانهای آنها نسبت به مردان در سن پایینتری آغاز به کاهش میکند.
بر اساس آمار اعلام شده مرکز پژوهشهای پوکی استخوان در کشور، در سال ۸۰ بالای ۱۵.۵ درصد افراد به پوکی استخوان دچار بودهاند که این رقم در سال ۹۰ با رشد ۲.۲ برابری از ۱۵.۵ به ۳۴ درصد افزایش یافته است.
در سال ۹۱ میزان شکستگیهای استخوان لگن خاصره در ایران ۵۱ هزار مورد بوده و حدود ۵۰ درصد جمعیت مورد آسیب، تا آخر عمر زمین گیر شدند.
گزارش از: زینب سلمانزاده، خبرنگار ایسنای خوزستان
دیدگاهتان را بنویسید